Veel fysiologische processen in ons lichaam verliezen door een verkeerde leefstijl hun flexibiliteit. Een goed voorbeeld van dit veel voorkomende fenomeen is insulineresistentie. Gelukkig is herstel van flexibiliteit vaak mogelijk. Het vereist een goede diagnose en begrip van de mechanismen om, op basis daarvan, (persoonlijke) leefstijlinterventies te ontwikkelen. Kortom, het vraagt om een systeemvisie.
Doel programmalijn
Met de programmalijn biologie willen we deze systeemvisie vormgeven. We willen kennis verwerven over de biologische mechanismen die ten grondslag liggen aan chronische, niet overdraagbare ziekten en aan de effecten die leefstijl(interventie) heeft op deze ziekten. Naast het versterken van onze expertise en krachten bundelen, willen we de onderzoeksagenda van Nederland sturen als het gaat om biologische mechanismen die aan de basis staan van leefstijl gerelateerde ziekten en aan de effecten van leefstijlinterventies gericht op remissie van deze ziekten.
Onderzoeksagenda
De onderwerpen waar we op dit moment aan werken zijn:
- Gepersonaliseerde leefstijlinterventies voor remissie van type 2 diabetes
- Gedetailleerde fenotypering van subtypes van type 2 diabetes ten behoeve van de ontwikkeling van interventies om remissie te bereiken
- Effecten van vasten bij chemotherapie voor kanker
- Effecten van periodiek vasten bij type 2 diabetes
- Effecten van leefstijl op de ziekte specifieke prognose bij patiënten met urologische tumoren
Team
- dr. Hanno Pijl, hoogleraar diabetologie, Leids Universitair Medisch Centrum
- Suzan Wopereis, systeembioloog, TNO
- dr. Bart Kiemeney, hoogleraar epidemiologie, Radboudumc
- Alina Vrieling, voedingsepidemioloog, Radboudumc
- dr. Gerjan Navis, hoogleraar experimentele nefrologie, Rijksuniversiteit Groningen
- dr. Patrick Schrauwen, hoogleraar metabole aspecten van type 2 diabetes, Maastricht University
- dr. Liesbeth van Rossum, internist-endocrinoloog en hoogleraar obesitas en stresshormonen, Erasmus MC
- dr. Renger Witkamp, hoogleraar Nutritional Biology, Wageningen University
Lopende projecten
- Stevenshof pilot (2018-2020): Effect van gepersonaliseerde leefstijlinterventie op klinische parameters bij mensen met type 2 diabetes na subtypering op basis van metabole reactie op orale glucose belasting
- ZonMw Shift workers (2018-nu): Effect van leefstijlinterventie op klinische parameters bij mensen met type 2 diabetes die in ploegendienst werken
- Gluco-insight (2019-nu): Ontwikkeling van een door kunstmatige intelligentie gestuurd gepersonaliseerd leefstijladvies voor mensen met type 2 diabetes
- FIT study (2018-nu): Effect van vijf dagen per maand periodiek vasten gedurende één jaar op metabole controle, ectopische vetstapeling en darm-microbiota van mensen met type 2 diabetes
- Project Basis meetinstrument voor gezondheid (2020-nu): De ontwikkeling van een eenduidig instrument dat gezondheid meet in drie modules; biomedische factoren, beleefde (positieve) gezondheid en omgevingsfactoren. Het deel biomedische factoren wordt door de programmalijn biologie ontwikkeld
- Leefstijlgewoonten en prognose van blaaskanker, KWF Kankerbestrijding (2018-2023): Effecten per tumorstadium en moleculair subtype
- Naleving van de WCRF/AICR-leefstijlaanbevelingen bij blaaskankerpatiënten, WCRF (2019-2024): Associaties met risico op recidief en gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven
- Beter Gezond (2016-2022): Leefstijl als onderdeel van de kankerbehandeling
- It’s time to deplete glycogen: novel strategy to improve insulin sensitivity, ZonMW/Diabetes Fonds (2018-2020): Onderzoek naar of het beperken van de voedselinname tot een periode van 10 uur (door vooral het avond-snacken te voorkomen) gunstige effecten kan hebben op de suikerhuishouding.
Belangrijke (niet-wetenschappelijke) publicaties
- Manifest voor Leefstijlgeneeskunde
- Bundel ‘Wetenschappelijk bewijs leefstijlgeneeskunde’
- ‘Wetenschappelijke notitie over de relaties tussen COVID-19, metabole ontregeling, weerstand en leefstijlinterventies’
- Kennissynthese ‘Voeding als behandeling van chronische ziekte’
Een lijst met wetenschappelijke publicatie is hier te vinden.
Sluit je bij ons aan!
Denk je dat jouw project, expertise of studie een zinvolle bijdrage kan leveren aan onze programmalijn biologie? De onderzoeksagenda van Nederland op dit vlak kan sturen of nieuwe niches kan identificeren met betrekking tot toekomstig onderzoek op het gebied van biologische mechanismen en remissie van chronische ziekten? Neem dan contact op met dr. Suzan Wopereis en/of met prof. dr. Hanno Pijl.
