Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Blijf in verwondering en pak je rol in deze systeemverandering

30 juni, 2022
Delen:

Toen elf jaar geleden het eerste – toen nog – Arts en Voeding Congres plaatsvond in Haarlem, waren er nog weinig artsen die deelnamen aan het programma. Ze hadden iets beters te doen. Inmiddels lijkt de kracht van voeding en leefstijl niet weg te denken als we het over ziekte en gezondheid hebben en zijn er vele artsen die er meer over willen weten. De kranten besteden er aandacht aan, het aantal aanbieders stijgt, de politiek bespreekt het, verzekeraars adverteren er mee. Toch hebben we nog een hele weg te gaan tot voeding en leefstijl een gesprek in iedere behandelkamer is. Zo groeien de wachtlijsten binnen de eerste, tweede lijn en GGZ en stijgt het aantal burnouts binnen en buiten de zorg. Er is slechts een handjevol dokter die leefstijl in de praktijk integreert, is leefstijl in relatie tot de pandemie nauwelijks aangehaald en duurt het jaren voordat een programma als Keer Diabetes2 Om, met bewezen effect, in de basisverzekering wordt opgenomen. Hoe komt het dat de werking van voeding en leefstijl zo moeilijk gemeengoed wordt? 

Systemen verander je niet even. Het duurt gemiddeld 8 tot 10 jaar voor een innovatie in de zorg wordt geïmplementeerd. Vanuit dat perspectief zijn we dus al aardig goed op weg met elkaar. In elf jaar tijd hebben we een enorme beweging zien ontstaan, mede door de inzet van voorlopers op dit thema, onder andere wij, Voeding Leeft. Artsen, wetenschappers en professionals uit allerlei hoeken en allerlei branches die zien en willen dat het anders kan en dat ook zijn gaan doen. Omdat zij al eerder zagen dat het probleem van de toename aan chronische ziektes te groot dreigde te worden, omdat zij wisten dat het wijzer is om de oorzaak aan te pakken, omdat zij anderen duurzaam willen helpen en daarmee ook hun eigen werk leuker maken.  

Een belangrijk kenmerk van deze mensen is dat ze zich uit durven spreken, ook of zelfs juist als dat tegen de stroom in is. Dat uitspreken in welke vorm of grootte dan ook, vraagt moed. Moed om steeds weer zichtbaar te zijn als je denkt dat het anders kan. Ook als het bewijs nog niet volledig is, ook als andere collegae het onzin vinden, ook als dat eigenlijk niet ‘de bedoeling’ is. Die route kan soms best eenzaam zijn. Belangrijk dus om je te verbinden met anderen die ook zo denken en doen. 

Voeding Leeft ontwikkelt leefstijlprogramma’s voor mensen met een chronische aandoening. Bij de opzet van ieder programma zoeken wij artsen, financiers en academische ziekenhuizen die samen willen werken in ontwikkeling en implementatie. In het begin was dat nog knap lastig, inmiddels hebben we prachtige projecten met LUMC, Erasmus MC, Amsterdam UMC, Radboudumc. Diabetes type 2 was de eerste aandoening waarvoor we een programma ontworpen, waarna oa MS, Reuma, IBD, Kanker volgden. Duizenden mensen hebben dankzij deze programma’s de regie over hun eigen leven, soms zelfs met afbouw van medicatie, zoals het doel is bij Keer Diabetes 2 Om. Ook sommige aanvankelijk cynische behandelend artsen van deelnemers lieten zich verwonderen en kregen een andere blik op de werking van voeding op de gezondheid. Wat als leefstijl inderdaad veel invloed heeft? En wat als we kunnen samenwerken?  

We zijn onderweg en we zijn er nog niet. Wil je verandering dan komt daar meer bij kijken dan alleen het hebben van een visie of intrinsieke motivatie. Vijf lessen, van de velen, die wij leerden:  

  1. Blijf in verwondering. Met een open blik zie je zoveel meer, los van overtuigingen en oordelen − hoe moeilijk soms ook. Blijf kijken met nieuwe ogen en realiseer je dat er altijd meerdere perspectieven zijn. Heb respect, ook voor hetgeen waarvan jij denkt dat veranderd dient te worden.  
  1. Verbind je met jezelf en je waarden en met dat wat je doet. Verbind je met de ander. Samen zie en kun je meer dan in je eentje. Het gaat niet alleen over jou, er zijn zoveel anderen die hetzelfde voor ogen hebben. Samen kun je leren, groeien en een verandering teweeg brengen. Iedereen met zijn kwaliteiten en toegevoegde waarde en vanuit zijn authenticiteit. Daarin is één en één veel meer dan twee. 
  1. Zet en blijf in beweging. Alleen met actie is er beweging. Met alleen ideeën kom je er niet. Ga, ook als het nog niet perfect is. Doe alles wat je doet stap voor stap en volg het ritme van de natuur. 
  1. Heb geduld. Dit is de allerallermoeilijkste les voor ons. Veranderen gaat niet over één nacht ijs. Ook niet of juist niet in de zorg. Alles wat er nu is, is ooit ergens begonnen en gaat niet in één keer weg.  
  1. Durf om te keren, ook als de rest rechtdoor gaat. Spreek je uit, als je denkt, voelt, ziet, weet dat het anders kan en wees zichtbaar. Zichtbaar zijn hoeft niet altijd groots op een podium of op sociale media. Voor iedereen is het uitspreken anders en iedereen heeft een andere rol in het systeem. Juist door die verschillende rollen en functies ontstaat er een krachtig netwerk vol diversiteit, een netwerk dat het verschil kan maken en kan doorbreken. 

Bij lezingen of gesprekken horen we nog steeds de critici of mensen die wachten totdat leefstijl gemeengoed is. Soms wordt er gezegd dat het door een ander loket georganiseerd moet worden. Dan weer wordt dat veranderen niet mogelijk is. Iedere verandering begint bij onszelf, hoe klein of groot ook. Daar begint het, daar is het eerste werk te doen. 

De zorgkosten die bespaard zouden kunnen worden door leefstijl in te zetten zijn gigantisch, om over de toename van kwaliteit van leven nog niet te spreken. Laten we ons steeds bij ons zelf afvragen of we op de juiste weg zijn, of we het juiste doen en laten we met elkaar bereid zijn onze oude patronen te doorbreken en het roer om te gooien als we ergens weten dat het anders kan of moet. Iedere stap telt, hoe klein die ook is. Later als je terugkijkt ben je zoals wij elf jaar verder en zie je, dat je verder bent gekomen dat je toen dacht, samen brengen we in beweging, zelfs als dat onmogelijk lijkt. 

Over Barbara Kerstens (1974): Barbara is programmadirecteur bij Voeding Leeft, veranderkundige, dagvoorzitter, spreker en verhalenmaker. Barbara studeerde Organisatiewetenschappen (VU) na het afronden van de Hoge Hotelschool (Maastricht) en heeft een diepe interesse in de mens, gedrag en transformatie en natuurlijk leiderschap. Niet alleen is Barbara geïnteresseerd in het gedrag van anderen, ook onderzoekt zij haar eigen gedrag en gaat zij geregeld uit haar comfortzone om nieuwe patronen te ontdekken. 

Barbara Kerstens

 

Beluister ook de podcast: ‘Voeding als onderdeel van behandeling’ met Connie Hoek, diëtist en docent aan de Academie voor Leefstijl en Gezondheid en Renger Witkamp, Professor in Nutritional Biology bij de Wageningen University. Beiden verbonden aan Voeding Leeft. 

Topics:

Bekijk alle nieuwsberichten van Lifestyle4Health

Blijf up-to-date

Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen omtrent Leefstijlgeneeskunde. En schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf up-to-date

Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen omtrent Leefstijlgeneeskunde. En schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ik steun het Manifest voor Leefstijlgeneeskunde en werk en vind dat leefstijlgeneeskunde een plek moet krijgen in de werkcontext