In mei 2023 verscheen de eerste editie van het Nederlands Tijdschrift voor Leefstijlgeneeskunde (NTvL), een blad voor zorgprofessionals maar ook beleidsmakers die geïnteresseerd zijn in leefstijlgeneeskunde. En dat werd tijd, vindt Karel Bos, huisarts en hoofdredacteur van het nieuwe vakblad. Hier vertelt hij over het belang van en uitdagingen rondom leefstijlgeneeskunde en de ambities die hij heeft met het NTvL.
“We willen met het Nederlands Tijdschrift voor Leefstijlgeneeskunde op een snelle en toegankelijke manier de actuele ontwikkelingen binnen leefstijlgeneeskunde volgen en objectieve, praktijkgerichte kennis bieden aan zorgprofessionals die werkzaam zijn binnen dit veld. Denk aan diëtisten, verpleegkundigen, (huis)artsen, fysiotherapeuten en leefstijlcoaches. Maar ook voor beleidsmakers kan het tijdschrift interessant zijn. Onze oplage is 42.000, het lukt ons dus al om een groot deel van het veld te bereiken. De inhoud is peer reviewed en wordt aangestuurd door een onafhankelijke hoofdredactieraad die bestaat uit experts vanuit verschillende specialismen en disciplines. We willen zoveel mogelijk evidence based informatie aan onze lezers voorschotelen en wetenschappelijke kennis rondom leefstijlgeneeskunde vertalen naar de praktijk. Het doel is dat zorgverleners het direct kunnen toepassen en dat ook gaan doen”, vertelt Karel Bos.
Tijd om het tij te keren
Bos houdt zich al 23 jaar bezig met leefstijlgeneeskunde. Toen hij werd gevraagd om hoofdredacteur te worden van het NTvL, hoefde hij daar niet lang over te denken. “Ik vond het leuk en niet meer dan logisch om aan te sluiten. Toen we eind vorig jaar begonnen met twee, drie mensen had ik niet gedacht dat we binnen een paar maanden al twintig zorgprofessionals bij elkaar zouden hebben die mee willen werken. We willen iedereen betrekken, alle disciplines vertegenwoordigd hebben. Van gedragsexperts, alle medische specialismen tot apothekers en filosofen. De tijd is rijp om leefstijl een belangrijk plek te geven binnen de zorg en de gehele samenleving. De nood is hoog; de druk op de zorg is enorm, Nederlanders worden steeds ongezonder en hetzelfde geldt voor onze omgeving. Wat er nu gebeurt is omgekeerde betutteling. We worden blootgesteld aan allerlei ongezonde verleidingen, maar liefst 80% van de producten in de supermarkt zit niet in de schijf van vijf. Het is tijd om het tij te keren en mensen weer zelfredzaam te maken. Leefstijlgeneeskunde kan daarin een belangrijke rol spelen”, stelt Bos.
Mijn werk is rustiger dan 20 jaar geleden
“Ik ben zelf in aanraking gekomen met het belang van goede, onbewerkte plantaardige voeding en een gezonde leefstijl tijdens mijn studie Voeding. Uiteindelijk ben ik huisarts geworden, maar ik heb die passie voor een gezonde leefstijl altijd meegenomen en ook steeds in mijn praktijk tot uiting gebracht. En dat werkt goed, mensen vertrouwen hun huisarts en nemen wellicht wel meer van ons aan dan van een diëtiste of hoogleraar. Inmiddels weten alle mensen in mijn praktijk dat ik geïnteresseerd ben in leefstijl en dat in consulten aankaart. En met succes: ik heb het nu veel minder druk dan twintig jaar geleden, terwijl de praktijk van 2.000 naar 3.000 patiënten is gegroeid. Mensen zijn gezonder en zelfredzamer. Wat ook scheelt is dat ze de laatste tien jaar eerst op thuisarts.nl kijken. En omdat ze van me weten ‘dat ik weer met leefstijl kom aanzetten’, denken ze zelf al meer na over wat ze met hun leefstijl zouden kunnen doen. Op vrijdagen organiseren we een wandeling met patiënten, meestal loop ik zelf ook mee. Mensen bewegen daardoor niet alleen meer maar komen ook in contact met elkaar en je ziet dat dat hun mentale welbevinden bevordert. Ze worden minder afhankelijk van zorgverleners door dit soort initiatieven”, benadrukt Bos.
Diagnose-recept model doorbreken
“Elke aandoening is gebaat bij wandelen. Ik zeg dan ook vaak tegen patiënten ‘Het beste medicijn voor u is lichaamsbeweging’. Misschien is het effect niet direct te meten per individu maar op de groep van 3.000 maak het wel degelijk verschil. Ik kan investeren in leefstijl aan elke zorgprofessional aanbevelen, het maakt je werk leuker en levert wat op. Dat niet iedereen dit al doet, komt doordat we zijn opgeleid in het diagnose-recept model. We denken aan het voorschrijven van een pil zodra we een klacht zien. Het is best lastig dit te doorbreken. Gelukkig is de jonge generatie artsen hier mee bezig. De grootste uitdaging is iedereen meekrijgen. Vaak zijn zorgverleners huiverig, ze denk dat leefstijlgeneeskunde tijd kost, ingewikkeld is en twijfelen aan de effectiviteit. Als je tot de kern komt vinden ze het vooral lastig om hun ingesleten patronen los te laten. Ik raad dan ook aan om het zo eenvoudig mogelijk te houden. Probeer bij patiënten met meerdere leefstijlgerelateerde aandoeningen niet van alles tegelijk te veranderen. Mensen kunnen maar één ding tegelijk aanpakken. Dus zeg: ‘begin met twintig minuten wandelen per dag’ en kijk van daaruit samen met de patiënt verder. Veel tijd hoeft het niet te kosten en effectiviteit komt vanzelf als je kleine stapjes combineert. Haak daarbij aan bij de drijfveren van je patiënten, zoals bijvoorbeeld het willen zien opgroeien van hun (klein)kinderen”, legt Bos uit.
Rituelen & voorwerpen
“Een ander trucje dat ik toepas is dat veranderen van gedrag makkelijker gaat met een ritueel; ‘Doe eerste tien kniebuiging als je zin hebt om te snacken’. Ik verzin allerlei rituelen met patiënten en gebruik voorwerpen tijdens consulten. Mensen vergeten de helft van wat je vertelt, maar het helpt als je de dingen die je zegt koppelt aan voorwerpen. Aandacht voor leefstijl hoeft niet veel tijd te kosten. Ik vraag aan het einde van een consult aan elke patiënt ‘Vindt u preventie belangrijk?’, iedereen beantwoord die vraag met ‘Ja’. Ik geef ze dan het Leefstijlroer (van Vereniging Arts en Leefstijl) en vraag ze een item te kiezen waarop ze zich zouden willen verbeteren. Terwijl ze dat doen, typ ik in het patiëntendossier. Dit kost me dus geen tijd, maar bespaart zelfs tijd. Ik hoop dat we met het NTvL ons steentje kunnen bijdragen aan de bewustwording en implementatie van leefstijlgeneeskunde in het werk van zorgprofessionals. We weten allemaal wel dat goede gezondheid de levensverwachting bevorderd, nu nog in actie komen”, besluit Bos.
Over het Nederlands Tijdschrift voor Leefstijlgeneeskunde
In mei 2023 is de eerste editie van het Nederlands Tijdschrift voor Leefstijlgeneeskunde verschenen. Het wetenschappelijk tijdschrift verschijnt elke twee maanden en lezers worden op de hoogte gehouden via nieuwsbrieven. Het blad beoogt de kennis en het bewustzijn over leefstijlgeneeskunde te bevorderen zodat het uiteindelijk breed zal worden toegepast door alle zorgprofessionals. Het blad staat open voor artikelen op het gebied van zowel curatieve als preventieve leefstijlgeneeskunde, maatschappelijk relevantie thema’s en opinieartikelen.
Wil je een artikel insturen of, als arts of arts i.o., een dagje meelopen met Karel Bos om te kijken hoe je leefstijlgeneeskunde in de praktijk kunt brengen? Neem dan contact op met Karel.
Interesse in een abonnement op NTvL? Dit is nu mogelijk met 25% korting. Klik hier om je te registreren met de kortingscode 23NTVL2LI25 (geldig t/m 31 december 2023). Je kunt je ook GRATIS aanmelden voor de nieuwsbrief van NTVL: klik hier. Onderop de pagina kun je je aanmelden bij “Schrijf u in voor onze nieuwsbrief”.
