Op woensdag 29 maart gaf minister Kuipers het startsein voor de Coalitie Leefstijl in de Zorg. In deze Coalitie slaan zorgprofessionals, kennisinstellingen en patiëntvertegenwoordigers de handen ineen voor de implementatie van leefstijl in de gezondheidszorg. In 2025 moet leefstijl integraal onderdeel zijn van de reguliere zorg, zodat leefstijlinterventies effectief ingezet kunnen worden ter voorkoming en behandeling van gezondheidsklachten, aandoeningen en ziekten.  

Van steeds meer ziekten is duidelijk dat leefstijl een belangrijke rol kan spelen in de behandeling en/of het herstel. Niet alleen diabetes type 2, waar 1,2 miljoen Nederlanders mee te maken hebben, ook hart- en vaatziekten (1,7 miljoen mensen) en obesitas zijn voorbeelden. Maar ook in de behandeling van kanker, maag-, darm-, en leveraandoeningen en dementie. Reden te meer om leefstijl standaard, en waar nodig vergoed, onderdeel van de behandeling te maken. Leefstijlinterventies verdienen een gelijkwaardige plaats in de curatieve zorg, naast bijvoorbeeld medicatie en medische ingrepen.

Integraal Zorg Akkoord

In september 2022 is het Integraal Zorg Akkoord (IZA) door veel zorgpartijen getekend. Daar is afgesproken dat VWS vanaf 2023 middelen beschikbaar stelt voor een brede leefstijlcoalitie met als doel implementatie van leefstijl in de gezondheidszorg. De vandaag gestarte Coalitie Leefstijl in de Zorg heeft als missie dat vanaf 1 januari 2025 de inzet op gezonde leefstijl integraal onderdeel is van de reguliere zorg voor mensen met een gezondheidsklacht, aandoening of ziekte (risicogroepen en patiënten). Minister Kuipers: “We willen een gezonde leefstijl integraal onderdeel maken van de reguliere zorg. Dat vraagt om een inspanning van patiënten, artsen en wetenschappers. Van patiënten om het belang van leefstijl te omarmen en gewoontes te veranderen; van artsen om te adviseren over leefstijl en goede keuzes te ondersteunen; en van wetenschappers om onderzoek op dit gebied aan te jagen en uitkomsten actief te delen met de praktijk, zodat behandelingen up to date blijven. Zo dragen alle partijen bij aan een betere behandeling, snellere genezing en meer regie bij de patiënt.”

De handen ineen: coalitiedeelnemers 

De Coalitie Leefstijl in de Zorg wordt gevormd door partijen die actief zijn in en om leefstijl in de zorg, vanuit de praktijk, beleidsmatig, op het terrein van wetenschap en innovatie of op een andere manier. Partijen zijn ervan overtuigd dat zij door samenwerking in de Coalitie leefstijl beter en sneller een passende plek in de zorg kunnen geven. De coördinatie van de coalitie is in handen van TNO; inhoudelijk wordt de coalitie georganiseerd samen met Patiëntenfederatie Nederland, NFU (Nederlandse Federatie van Universitair medische centra) en vereniging Arts & Leefstijl. ZonMw start een onafhankelijk onderzoeksprogramma dat aansluit bij de missie van de Coalitie. 

‘Een verandering in leefstijl kan ervoor zorgen dat patiënten meer gezondheid en kwaliteit van leven ervaren. En het geeft ze de kans zelf meer regie te pakken. Patiënten praten nog te weinig met hun behandelaar over wat leefstijl voor hen kan doen. Soms gaan ze zelf op zoek en kiezen ze voor niet zinvolle leefstijlinterventies. Met deze coalitie willen we mensen bewust maken van leefstijl als behandeloptie, hen begeleiden naar zinvolle leefstijlinterventies en de tools geven hier zelf mee aan de slag te gaan of hierover in gesprek te gaan met hun zorgverlener. Alleen door patiënten te betrekken kan deze coalitie een succes worden. De ondersteuning op het gebied van leefstijl moet bij hún leven passen. Alleen dan is het mogelijk dag in, dag uit een gezonde leefstijl vol te houden.

Dianda Veldman
Directeur-bestuurder Patiëntenfederatie Nederland

‘Voor toekomstbestendige zorg is een sterkere focus op gezondheid en leefstijl nodig. Niet alleen om ziekten te voorkomen, maar ook om klachten en ziekten effectiever te behandelen. Dit maakt het mogelijk om dure, medische behandelingen alleen daar in te zetten waar dat echt nodig is.

Tjark Tjin-a-Tsoi
CEO TNO

‘Wij zien de Coalitie Leefstijl in de Zorg als een belangrijke stap om leefstijl te implementeren. Natuurlijk in de reguliere zorg, maar ook in het onderwijs en in het onderzoek streven wij met de umc’s na dat er vanzelfsprekende aandacht voor is. De umc’s zien het als hun taak om als kennisinstituten bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken en aan het creëren van betere kennis die hiervoor nodig is.’

Bertine Lahuis
Voorzitter van de NFU

‘Vereniging Arts en Leefstijl zet zich bij de Coalitie Leefstijl in de Zorg gepassioneerd in voor de implementatie van leefstijl in de spreekkamer. Het pad dat de patiënt aflegt in de zorg (‘Patient Journey’) staat hierbij steeds centraal en de patiënt heeft de regie. Meer inzet van leefstijl als onderdeel van een behandeling kan een enorme gezondheidswinst betekenen voor patiënten. De coalitie stelt ons in staat om de belangrijke transformatie van ziekte naar gezondheid te versnellen en brede implementatie van leefstijlgeneeskunde in de spreekkamer effectief mogelijk te maken. Met veel aandacht voor onderwijs en professionaliseren van (aankomende) zorgverleners, kwaliteitsborging en inzet van de juiste tools, zoals het Leefstijlroer en de Leefstijlcheck.’

Iris de Vries
Voorzitter Vereniging Arts & Leefstijl

‘We kijken ernaar uit om met de input van de Coalitie via het ZonMw subsidieprogramma ‘Leefstijl in de zorg’ bruikbare kennis te genereren over de inzet van leefstijlinterventies binnen de curatieve zorg die leiden tot verbetering van de kwaliteit van leven van patiënten.’

Mariëlle Snijders
Directeur programma’s ZonMw

Actief uit de startblokken

Tijdens de startbijeenkomst van de Coalitie legden de bestuurders van de betrokken partijen symbolisch hun samenwerking en inzet in de Coalitie vast met hun handtekening. De komende periode sluiten andere partijen aan als deelnemer. De Coalitie begint onder meer met onderwijs & professionalisering in kaart brengen, succesvoorbeelden in de praktijk en behoeften en ervaringen van patiënten te inventariseren, naast het opstellen van een kennisagenda (welke onderzoekslacunes zijn er) en een implementatieagenda (wat kunnen we nu al implementeren). Hanneke Molema, programma manager Coalitie: “We kijken ernaar uit om met de Coalitie leefstijl in en vanuit de zorg te implementeren. In de coalitie bundelen patiënten, professionals, wetenschappers en beleidsmakers krachten en spannen we ons samen in om de missie te realiseren.” De activiteiten van de Coalitie Leefstijl in de Zorg zijn te volgen op de website van de Coalitie. Meld je aan voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen, inzichten en instrumenten die jij kunt gebruiken om leefstijl een prominente plek binnen de zorg te geven en Nederland duurzaam gezonder te maken.