Fit4Surgery is een programma voor patiënten die geopereerd gaan worden. Het heeft als doel om de conditie van de patiënt te verbeteren, zodat iemand beter bestand is tegen de operatie. ‘Hoe fitter erin, hoe fitter eruit’. Dit wordt prehabilitatie genoemd. Het programma bestaat uit vijf pijlers: fysieke training, verbeteren van voeding, mentale begeleiding, het behandelen van specifieke ziekten of kwetsbaarheden, en het stoppen met roken en drinken van alcohol. Ook in de korte tijd die er soms is tussen moment van diagnose en operatie, kan de conditie flink verbeterd worden. Dit resulteert onder andere in minder complicaties, kortere opnameduur en sneller herstel. Tijdens het programma wordt nauw samengewerkt tussen het ziekenhuis en zorgverleners uit de eerste lijn.
Op basis van de motivatie van de patiënt
Na het gesprek met de behandelend chirurg wordt de patiënt doorverwezen voor een prehabilitatie-intake gesprek. Dit kan zijn met bijvoorbeeld een casemanager of prehabilitatie-coördinator. Tijdens dat gesprek vindt de eerste screening plaats op gebied van alle vijf de pijlers en bekeken welke aanpassingen en modaliteiten geïnitieerd moeten worden. Bijvoorbeeld, een ijzergebreksanemie wordt ook behandeld bij aanvang van het programma, en soms al voordat de fysieke training gestart kan worden. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld ontregelde bloedsuikers. Het kan zijn dat dan eerst deze worden behandeld, alvorens gestart kan worden met het trainingsprogramma. Prehabilitatie blijft dus maatwerk.
Waarom prehabilitatie?
Met prehabilitatie worden significante verbeteringen ten aanzien van de kwaliteit van zorg, gezondheid van patiënten, verlaging van de zorgdruk en besparing van zorgkosten gerealiseerd. Wetenschappelijke studies naar prehabilitatie bij darmkankerpatiënten laten onder meer een daling in complicaties zien van 40-50% en een reductie van twee ligdagen na de operatie. Het integreren van prehabilitatie in het standaard zorgpad is een laagdrempelige en zeer effectieve stap vooruit op preventie en het verbeteren van gezondheid bij de behandeling van ziekte. Jorn Matena, strateeg van Stichting Fit4Surgery: ‘Deze voorbeelden (voordelen van prehabilitatie) spitsen zich enkel toe op één zorgpad waar prehabilitatie op dit moment voornamelijk wordt toegepast; darmkanker. Stel we passen prehabilitatie toe op alle mogelijke zorgpaden, voor alle patiënten, in alle ziekenhuizen in Nederland. Bedenk welke impact daarmee gerealiseerd wordt op de zorg en gezondheid in Nederland. Om deze impact te realiseren en de belofte van prehabilitatie te verzilveren is er door Stichting Fit4Surgery een landelijk veranderplan prehabilitatie gemaakt voor uniforme en kwalitatieve implementatie’.
Gebruik in de praktijk
Bij prehabilitatie zijn veel verschillende zorgverleners betrokken; fysiotherapeuten, MDL-artsen, verpleegkundigen, chirurgen, diëtisten, anesthesisten, internisten, psychologen en nog vele anderen. Het programma kan inmiddels worden gevolgd in bijna 10 ziekenhuizen waar prehabilitatie standaard zorg is geworden voor patiënten met darmkanker.
Er zijn een heel aantal stappen waaruit de implementatie van Fit4Surgery bestaat, zoals inhoudelijke ondersteuning van de behandelend specialisten, overeenstemming tussen de betrokken zorgverleners, aanpassingen in de logistiek, en financiële ondersteuning. Daarnaast is de overeenkomst tussen de ziekenhuizen waar prehabilitatie geïntroduceerd is als standaard zorg een bestuurlijk en financieel commitment. De Stichting Fit4Surgery biedt een (digitale) ‘Workshop Prehabilitatie’ waarin ook de implementatie aan bod komt. Deze workshop is heel nuttig als uw instelling overweegt om prehabilitatie te implementeren.
Bouwsteen van je regioplan
Het Integraal Zorgakkoord (IZA) biedt de gelegenheid om samen met zorgpartners een regioplan te maken om, met behulp van de beschikbare transformatiemiddelen, in versneld tempo meer Passende Zorg in uw regio te realiseren. Prehabilitatie is een concrete Passende Zorg interventie waarmee een ziekenhuis, in samenwerking met de eerste lijn, invulling geeft aan een centrale doelstelling van het IZA: het verbeteren van gezondheid standaard onderdeel maken van de behandeling van ziekte. Jorn legt uit: ‘Het landelijke veranderplan ligt er, maar de bekostiging ontbreekt. Op dit moment wordt prehabilitatie vaak tijdelijk en in pilotvorm vergoed vanuit versnipperde potjes. Dit leidt tot een zeer lange pilotfase, waardoor de voordelen van prehabilitatie voor de zorg en patiënten in Nederland onbenut blijven. Door én in de praktijk op een stevige manier te kunnen starten met prehabilitatie én overkoepelende effectanalyse te doen, kunnen we prehabilitatie op een gecoördineerde wijze en versneld toevoegen aan de basiszorg. Hiervoor is bekostiging van het veranderplan prehabilitatie nodig om de pilotfase van prehabilitatie breder en sneller te doorlopen. Door prehabilitatie op te nemen in het regioplan, met behulp van onze bouwsteen, maken we de landelijke opschaling en implementatie mogelijk. Dit is hét moment om er samen onze schouders onder te zetten, lef te tonen, en in te zetten op deze impactvolle zorginnovatie’. Wil jij als zorgverlener ook gebruik maken deze bouwsteen? Download de bouwsteen van de website van Fit4Surgery.
De Stichting Fit4Surgery zet zich sinds 2016 in voor het versneld beschikbaar komen van prehabilitatie voor alle patiënten. Stichting Fit4Surgery voert landelijke regie op kwalitatieve en uniforme implementatie van prehabilitatie en zorgt voor centrale verzameling van uitkomsten rondom de operatie, waarmee de effectiviteit van prehabilitatie geëvalueerd wordt. Jorn Matena is strateeg bij Fit4Surgery (jorn@fit4surgery.nl). Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief op de website van Fit4Surgery.
Ook interessant: