De Maag Lever Darm Stichting (MLDS) zet zich in voor een gezonde spijsvertering voor iedereen. Dat doen ze via wetenschappelijk onderzoek, steun aan patiënten en bewustwording. MLDS is enthousiast over de Routekaart Leefstijlgeneeskunde en wil er graag aan bijdragen. Bernique Tool (MLDS-directeur) en Loes Kraaijo (projectleider pr & media bij MLDS) vertellen hier over hun nieuwe slogan ‘Listen to your guts!’ en het belang van leefstijlgeneeskunde en de Routekaart Leefstijlgeneeskunde.
In deze serie gaan we met diverse partners en experts uit het Lifestyle4Health-netwerk in gesprek over hoe zij bijdragen aan de Routekaart Leefstijlgeneeskunde en de missie van het Lifestyle4Health-platform.
Spijsvertering cruciaal voor gezondheid
“Mensen realiseren zich lang niet altijd hoe belangrijk het spijsverteringsstelsel is. In dit stelsel kunnen ziekten als darmkanker, leververvetting en chronische ontstekingsziekten ontstaan. Bovendien is er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat ook andere ernstige aandoeningen, zoals stofwisselingsziekten, aandoeningen aan het immuunsysteem, hart- en vaatziekten en hersenaandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson, hun oorsprong vinden in de spijsvertering. Hippocrates zei in zijn tijd al ‘alle ziekten ontstaan in de darmen’. De invloed strekt dus veel verder dan alleen de rol van het verteren van voedsel. Zo is er een duidelijke relatie tussen de darmgezondheid, hormoonproductie en het afweersysteem. De bacteriën in de darmen vormen het grootste deel van het microbioom – alle micro-organismen in en op ons lichaam – dat onder andere helpt bij de groei en ontwikkeling van afweercellen. Wanneer je microbioom in balans is, draagt het bij aan het verstevigen van de afweer en aan je gezondheid. Voor die balans is een gezonde leefstijl en passende gezonde voeding nodig. Bovendien spelen de bacteriën in de darmen een belangrijke rol in hormoonproductie en de communicatie van de ‘buik-brein-as’. Wanneer deze communicatie niet goed verloopt kun je klachten krijgen”, legt Bernique Tool uit.
Listen to your guts!
7 maart 2022 is de MLDS-campagne ‘Listen to your guts’ van start gegaan. “We willen Nederland aan het denken zetten over de spijsvertering. Het is de plek waar allerlei ziekten ontstaan en waar dus ook de oplossing voor meer gezondheid ligt. Door onze buik serieus te nemen, vezelrijker te eten en alert te zijn op de eerste signalen als er toch iets misgaat, kunnen we ziekten voorkomen. Met de campagne roepen we alle Nederlanders op om beter naar hun spijsvertering te luisteren”, vertelt Loes Kraaijo. “Listen to your guts is onze nieuwe lijfspreuk, waarmee we willen aangeven dat je spijsvertering je alles vertelt over je gezondheid. Er is veel aandacht voor de grote ziekten, als hart- en vaatziekten en diabetes type 2, maar als we aandacht besteden aan een stapje daarvoor – een gezonde spijsvertering – dan is veel ellende te voorkomen. Vezelrijke voeding, zoals groente, fruit, volkoren brood en peulvruchten is daarin belangrijk. Van vet, suiker en zout weten we dat je er niet te veel van binnen moet krijgen maar van vezels moeten we juist veel meer eten. In Nederland krijgen we dagelijks maar de helft van de aanbevolen 30-40 gram binnen. Terwijl dit het favoriete kostje is van ons microbioom”, vult Tool aan.
De MLDS heeft een impactprogramma opgesteld bestaande uit drie routes: ‘bewustwording en bewondering’, waar ook preventie onder valt, ‘op tijd erbij’ met focus op vroege opsporing van leververvetting, darmkanker, slokdarmkanker en onbegrepen spijsverteringsklachten/-ziekten en ‘samen strijden voor een betere kwaliteit van leven’, gericht op (chronische) patiëntgroepen zoals IBD, coeliakie en het prikkelbare darmsyndroom. Tool: “De spijsvertering is de bron van onze gezondheid. Daarom zie je binnen alle drie de programmalijnen een duidelijke connectie met leefstijlgeneeskunde. Van het voorkomen van ziekten, of het tij kunnen keren, tot patiënten die behoefte hebben aan begeleiding bij hun ziekte op basis van leefstijl en voeding.”
Leefstijlinterventies vervangen maagzuurremmers
Maar liefst één op de vier Nederlanders is bekend bij de huisarts met MDL-gerelateerde klachten. “Voor een belangrijk deel zijn deze klachten op te lossen met leefstijl. Zo is bijvoorbeeld leververvetting een onderbelicht probleem, waar leefstijl een mooie oplossing voor is. Het is dan ook belangrijk dat leefstijl in de spreekkamer besproken wordt. De arts kan urgentie meegeven en dit kan net het duwtje in de rug zijn dat mensen nodig hebben”, denkt Kraaijo. Een andere issue dat in Nederland speelt is het voorschrijven van maagzuurremmers; maar liefst drie miljoen mensen gebruiken een maagzuurremmer (PPI). Onderzoek toont aan dat de helft hiervoor niet de juiste indicatie heeft en dat ruim een derde van de patiënten met een tijdelijke indicatie maagzuurremmers te lang gebruikt. Dat terwijl langdurig gebruik een negatieve invloed heeft op de darmgezondheid en het microbioom en kan leiden tot bijwerkingen zoals infecties, botontkalking en nierproblemen. “Patiënten weten weinig over deze bijwerkingen en zouden bij het recept voor maagzuurremmers eigenlijk ook begeleiding door een diëtist voorgeschreven moeten krijgen, om te leren hoe ze hun maagklachten kunnen verminderen door middel van leefstijlverandering. Binnen één van onze projecten kijken we of zo’n coachingstraject door een diëtist/leefstijlcoach PPI-gebruik en maagklachten kan verminderen”, benadrukt Tool.
Leefstijlgeneeskunde op de kaart zetten
Dit project rondom het reduceren van maagzuurremmers middels een leefstijlinterventie heeft MLDS in samenwerking met het LUMC toegevoegd aan de Routekaart Leefstijlgeneeskunde. De Routekaart Leefstijlgeneeskunde is een initiatief van Lifestyle4Health en Vereniging Arts en Leefstijl om de ontwikkelingen in leefstijlgeneeskunde te versterken en versnellen. Deze routekaart wil antwoord geven op de vraag ‘Hoe kunnen we de ontwikkelingen in leefstijlgeneeskunde richting geven en versnellen, zodat leefstijl binnen 5-10 jaar een standaard en erkend onderdeel is van de huisartsen- en medisch specialistische zorg?’. “Het reduceren van maagzuurremmer door middel van leefstijl is een mooi voorbeeld van hoe leefstijlgeneeskunde een serieuze plaats binnen de reguliere zorg zou kunnen krijgen. Wij staan dan ook volledig achter de missie van Lifestyle4Health. Het creëren van overzicht middels de routekaart is een goed idee. Het geeft houvast en richting en het is geweldig dat zoveel partijen meedoen. Bovendien geeft het ons ook input en het legt een infrastructuur neer voor partijen die nog hun weg moeten vinden. Het kan leefstijlgeneeskunde helpen een sprong naar voren te maken. Een kritische noot is dat bij het doen van onderzoek het achterhalen van het daadwerkelijk effect op de patiënt centraal zou moeten staan. We moeten niet doorslaan in het onderbouwen van leefstijlgeneeskunde. Gelukkig zien steeds meer artsen het belang van leefstijlgeneeskunde in. Al blijft het lastig om er, in beperkte tijd die ze hebben tijdens een consult, echt aandacht aan te besteden. Willen we leefstijlgeneeskunde echt op de kaart zetten, dan moeten we toe naar gezondheidscentra die net zo werken als consultatiebureaus. Volwassenen kunnen hier periodieke checks krijgen waarbij wetenschappelijk onderbouwd leefstijladvies wordt gegeven”, stelt Tool.
