Het Radboudumc is als organisatiepartner aangesloten bij Lifestyle4Health. Het Radboudumc zet als universitair medisch centrum vol in op preventie, leefstijl en gezonde voeding. In dit interview vertelt Carlo Buise over de activiteiten van het Radboudumc op het gebied van leefstijlgeneeskunde en hoe het ziekenhuis wil bijdragen aan de missie van het Lifestyle4Health-platform.
Preventie als speerpunt
Carlo Buise is een vernieuwer en verbinder en jaagt als programmacoördinator Gezondheidsbevordering en preventie leefstijl aan binnen het Radboudumc. “Preventie is een van de strategische thema’s van ons ziekenhuis, een belangrijke poot daarbinnen is de leefstijl van onze populatie. Daarbij investeren we zowel in aandacht voor leefstijl tijdens de behandeling als tijdens nazorg. Dat doen we omdat een gezonde leefstijl de kwaliteit van leven van de patiënten verbetert”, stelt Buise.
Waar duidelijk is dat leefstijl de kwaliteit van leven beïnvloedt, is het lastiger om exact uit te rekenen in hoeverre een gezonde leefstijl de ziektelast reduceert. “Feit is dat een gezonde leefstijl bijdraagt aan het kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. Bovendien zal het integreren van leefstijl op termijn ook de kosten van de zorg drukken, is de verwachting. Wij geloven in leefstijlgeneeskunde en zijn dat aan het vertalen naar onze zorg. Prehabilitatie is een onderwerp waar we op inzetten, want hoe fitter je een operatie ingaat hoe fitter je eruit komt. Fit4Surgery is een programma voor patiënten die een operatie moeten ondergaan en richt zich op het verbeteren van de conditie van patiënten voorafgaand aan die operatie. Het programma bestaat uit fysieke training, aangepaste voeding, mentale begeleiding en stoppen met roken en alcohol. Onderzoeksresultaten laten zien dat er dankzij dit programma minder complicaties optreden, er een kortere opnameduur is en een sneller herstel. Bepaalde patiëntgroepen zijn daarnaast enorm gebaat bij ondersteuning na hun behandeling, zodat ze minder kans hebben op terugvallen in hun ongezonde patronen. Onze rol is gebruikmaken van de zogenaamde ‘teachable moments’ om patiënten te motiveren met hun leefstijl aan de slag te gaan en waar dat van toepassing is ze warm over te dragen naar een leefstijlinterventie. Zo eenvoudig is dat echt nog niet”, benadrukt Buise.
Verbinding medische en sociale domein
“We zijn druk bezig met partijen in de regio om te zorgen dat we kunnen verwijzen naar de juiste initiatieven, zoals een wandelclub of andere sociale activiteiten. Het opbouwen van de verbinding tussen het medische en het sociale domein is een grote uitdaging. Daarom is Beter Verwijs ontwikkeld, een landelijke verwijsplatform voor zorgverleners. Beter Verwijs, een vervolg op Beter Gezond, maakt het voor zorgverleners mogelijk patiënten eenvoudig door te verwijzen naar leefstijlbegeleiding buiten het ziekenhuis. Dit soort initiatieven zijn manieren waarop we de teachable momenten kunnen benutten”, legt Buise uit.
Een andere leefstijlproject van het Radboudumc is de LATER-poli (LAnge TERmijn effecten). Deze poli is bestemd voor overlevers van kanker die bij de diagnose jonger dan 18 jaar oud waren. Buise: “We weten dat er een grote kans op een terugval is bij een ongezonde leefstijl. Daarom worden deze jongeren opgeroepen voor een gesprek over leefstijl. Een gezonde leefstijl is bijvoorbeeld ook bij dementie, en eigenlijk alle aandoeningen van belang. 80% van de leefstijladviezen is generiek: bewegen, slapen, zingeving et cetera zijn voor iedereen van belang. Maar soms zijn er verschillen, denk bijvoorbeeld aan een specifiek dieet bij een bepaalde aandoening. Ook arbeidsgeneeskunde kan onderdeel van een behandeling zijn.”
Waardevolle samenwerking met L4H
Er is al jaren goed contact tussen het Radboudumc en Lifestyle4Health, onder meer via Pim van Assendelft (hoogleraar Preventie in de zorg, Radboudumc). “We zijn dan ook blij dat we officieel deel uitmaken van het Lifestyle4Health-netwerk. We zijn als ziekenhuis tot dusver vooral gericht geweest op lokale netwerken. Zo zijn we onderdeel van ‘Wij zijn groen, gezond en in beweging Nijmegen’, een groeiend netwerk van tientallen organisaties die samenwerken aan gezonde Nijmegenaren in een gezonde stad. Met Lifestyle4Health kunnen we nu ook op landelijke schaal onze bijdrage leveren. Als universitair medisch centrum (umc) kunnen we bijvoorbeeld inhoudelijke bijdragen aan werkgroepen. En andersom krijgen we zelf natuurlijk ook kennis terug. Door het brede palet aan aangesloten partijen kunnen we veel van elkaar leren. Bovendien is aandacht krijgen voor leefstijl iets dat je niet in je eentje kunt bewerkstelligen. Samen kunnen we verder komen”, aldus Buise.
Bekostiging, leefstijlloket en zorgpaden
Het betaalbaar maken van leefstijlgeneeskunde is een van de grootste uitdagingen, volgens Buise. “Je ziet dat iedereen daarmee worstelt. Wij hebben de mazzel dat wij ons leefstijl(zorg)loket hebben kunnen opstarten en draaiende kunnen houden vanuit het sectorfonds. Twee leefstijlcoaches bestieren samen met co-assistenten ons leefstijlloket. Op veel plekken wordt dit een beetje hapsnap geregeld en dat is zonde omdat het benutten van de teachable momenten van waarde is en het leefstijlloket daar bij uitstek aan kan bijdragen. Als we leefstijl met zijn allen belangrijk vinden dan moeten we de bekostiging rond zien te krijgen. Los van het financiële plaatje heb ik alle vertrouwen dat leefstijl succesvol verder wordt uitgerold en geïmplementeerd in de zorg. De jonge generatie dokters heeft veel meer aandacht voor dit thema. Het is vooral van belang dat er goede afspraken gemaakt worden over wie in het zorgpad het leefstijlgesprek voert, en diegene moet daar natuurlijk ook de juiste vaardigheden voor hebben. Als ziekenhuis zijn we nu bezig om onze zorg naar zorgpaden om te bouwen. Deze zorgpaden bestaan uit zorg specifieke processen en elementen, zogenaamde bouwblokken. Het bouwblok preventie, dat we waarschijnlijk ‘Leefstijlzorg’ gaan noemen, is er daar een. We zullen beschrijven op welke manier leefstijl onderdeel is van verschillende zorgpaden. Elk bouwblok bestaan weer uit bouwstenen. Onderdeel van preventie is bijvoorbeeld zogenaamde leefstijltriage, waarmee we kunnen bepalen aan de hand van de karakteristieken van een patiënt wat voor hem of haar de meest voor de hand liggende leefstijlroute is. Bijvoorbeeld direct verwijzen naar een lokaal initiatief in het sociale domein of misschien naar het leefstijlzorgloket als er sprake is van minder motivatie of beperkte gezondheidsvaardigheden. Ik hoop dat we in de regio en samen met L4H op landelijke schaal de gezondheid van Nederland de komende jaren naar een hoger niveau kunnen tillen”, besluit Buise.
